IDFI-ის მოსაზრებები ღია მმართველობის პარტნიორობის (OGP) 2018-2019 წლების ეროვნულ სამოქმედო გეგმაზე

საქართველო ღია მმართველობის პარტნიორობას 2011 წელს შეუერთდა და გასული წლების განმავლობაში 3 სამოქმედო გეგმა შეიმუშავა სადაც შესული იყო მნიშვნელოვანი ვალდებულებები კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის, გამჭვირვალობის და საჯარო სერვისების ეფექტიანობის და მოქალაქეთა მონაწილეობის გაზრდის კუთხით. OGP-ის ფარგლებში განხორცილებული წარმატებული რეფორმების შედეგად საქართველო 2016 წელს პარტნიორობის თანათავმჯდომარე, ხოლო 2017 წელს მისი თავმჯდომარე ქვეყანა გახდა. წინა წლებში, OGP-ის თავმჯდომარე ქვეყნებს შორის იყვნენ საფრანგეთი, გაერთიანებული სამეფო, აშშ და მექსიკა. OGP-ის თავმჯდომარეობა საქართველოსთვის არის უნიკალური შესაძლებლობა, რათა ქვეყანამ საკუთარი თავი წარმოაჩინოს როგორც დემოკრატიული მმართველობის სფეროში ლიდერმა ქვეყანამ და მისცეს მაგალითი სხვა სახელმწიფოებს რეფორმების განხორციელების კუთხით.

2018 წლის 17-19 ივლისს, თბილისში OGP-ის გლობალური სამიტი გაიმართება, რომელსაც დაესწრება 2,000-ზე მეტი ადამიანი მთელი მსოფლიოდან. ღია მმართველობის გლობალური სამიტი არის OGP-ის ყველაზე მნიშვნელოვანი ყოველწლიური ღონისძიება, სადაც სხვადასხვა სამუშაო შეხვედრებთან და განხილვებთან ერთად, საქართველოს მეოთხე ეროვნული სამოქმედო გეგმის წარდგენა მოხდება.

2018 წლის 28 ივნისს ღია მმართველობა საქართველოს სამდივნომ (იუსტიციის სამინისტროს ანალიტიკური დეპარტამენტი) ღია მმართველობა საქართველოს ფორუმის წევრ ორგანიზაციებს გაუზიარა ღია მმართველობის პარტნიორობის მეოთხე ეროვნული სამოქმედო გეგმის პირველადი ვერსია, სადაც შესულია ის ვალდებულებები, რომლებიც საქართველომ 2018-2019 წლებში უნდა განახორციელოს. ქვემოთ მოცემულია ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI) შეფასებები OGP-ის 2018-2019 წლების სამოქმედო გეგმის შემუშავების პროცესის და დოკუმენტში არსებული ვალდებულებების შინაარსის შესახებ.

კონსულტაციის პროცესი

სამოქმედო გეგმის ვალდებულების განხილვა ფორუმის წევრი უწყებების მიერ 29 ივნისს გამართულ OGP-ის ფორუმზე მოხდა.

ვალდებულებების სამოქალაქო საზოგადოებისათვის გაზიარება შეხვედრის წინა დღეს მოხდა და ფორუმის წევრ არასამთავრობო ორგანიზაციებს არ მიეცათ საშუალება სიღრმისეულად დაემუშავებინათ ხელისუფლების მიერ წარმოდგენილი ინიციატივები და მოემზადებინათ შენიშვნები სამოქმედო გეგმის ვალდებულებებთან დაკავშირებით.

სამოქმედო გეგმის მეორე სამუშაო ვერსიის განხილვა ღია მმართველობა საქართველოს ფორუმის შეხვედრაზე 2018 წლის 6 ივლისს გაიმართა, სადაც OGP-ის სამდივნოს და პასუხისმგებელი უწყებების მიერ ხელახლა იქნა წარმოდგენილი ის ვალდებულებები, რომელთა მოდიფიკაცია მოხდა და აღინიშნა იმ ვალდებულებების შესახებ, რომლებიც ამოღებული იქნა.

ერთი კვირის განმავლობაში ჩატარებული ორი სამუშაო შეხვედრის მიუხედავად, IDFI უარყოფითად აფასებს სამოქმედო გეგმის შემუშავების პროცედურულ მხარეს, ვინაიდან ვალდებულებების შემუშავებაზე კონსულტაციები მხოლოდ იუსტიცის სამინისტროს ანალიტიკურ დეპარტამენტს და პასუხისმგებელ უწყებებს შორის ხდებოდა და სამუშაო პროცესში არ იყო უზრუნველყოფილი სამოქალაქო საზოგადოების მონაწილეობა.

სამწუხაროდ, OGP-ის ფორუმის წევრი არასამთავრობო ორგანიზაციებისთვის სამოქმედო გეგმის სამუშაო ვერსიის გაცნობა მხოლოდ მას შემდეგ მოხდა, რაც პასუხისმგებელი უწყებები და იუსტიციის სამინისტროს ანალიტიკური დეპარტამენტი უკვე შეჯერდნენ სამოქმედო გეგმაში წარსადგენ ვალდებულებებზე. ამასთანავე, უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ სამოქალაქო საზოგადოებას არ მიეცა საკმარისი დრო პასუხისმგებელ საჯარო დაწესებულებებთან კონსულტაციების გასამართად. საგულისხმოა ისიც, რომ შინაგან საქმეთა სამინისტროს მიერ ვალდებულების წარმოდგენა მოხდა ძირითადი კონსულტაციების პროცესის შემდეგ, გლობალური სამიტის დაწყებამდე რამდენიმე დღით ადრე, რამაც ხელი შეუშალა ვალდებულების დახვეწისთვის რეკომენდაციების წარმოდგენას.

სამოქმედო გეგმის შემუშავების პროცესში არსებული კიდევ ერთი ხარვეზი შეეხება საქართველოს მასშტაბით ჩატარებული საჯარო კონსულტაციების შედეგებს. მიუხედავად იმისა, რომ 2018 წლის აპრილისა და მაისის თვეში საქართველოს სხვადასხვა ქალაქში OGP-ის ახალი სამოქმედო გეგმის შემუშავებისთვის საჯარო კონსულტაციები გაიმართა, ფორუმის შეხვედრებზე არ ყოფილა განხილული, ის თუ სამოქმედო გეგმის რომელი ვალდებულებები ეფუძნებოდა კონსულტაციების შედეგად მიღებულ რეკომენდაციებს და ინფორმაციას. იუსტიციის სამინისტროს ანალიტიკურ დეპარტამენტს ასევე არ წარმოუდგენია საჯარო კონსულტაციების შემაჯამებელი ანგარიში, სადაც მოცემული იქნებოდა ის შეთავაზებები და პრობლემები, რომლებიც გამოიკვეთა საქართველოს მასშტაბით გამართულ საჯარო კონსულტაციებზე.

შეთავაზებული ვალდებულებების ასახვა სამოქმედო გეგმაში

აღსანიშნავია ის ფაქტი, რომ წინა სამოქმედო გეგმებისგან განსხვავებით, 2018-2019 წლების სამოქმედო გეგმისათვის OGP-ის ფორუმის წევრმა ყველა აქტიურმა სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციამ საქართველოს მთავრობას, საკუთარ სარეკომენდაციო ვალდებულებებთან ერთად, წარუდგინა ერთი კონსოლიდირებული ინიციატივა, რომელიც დამოუკიდებელი ანტიკორუფციული სააგენტოს შექმნას ეხებოდა.

დამოუკიდებელი ანტიკორუფციული სააგენტოს შექმნის რეკომენდაცია საქართველოს მთავრობას IDFI-სთან ერთად წარუდგინეს საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველომ, საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ და ღია საზოგადოების ფონდმა.

სამწუხაროდ, OGP-ის ფორუმის აქტიური არასამთავრობო ორგანიზაციის რეკომენდაცია დამოუკიდებელი ანტიკორუფციული სააგენტოს შექმნის შესახებ არ იქნა გათვალისწინებული საქართველოს მთავრობის მიერ.

ღია მმართველობის პარტნიორობის გლობალურმა სამდივნომ საქართველოს მისცა რეკომენდაცია, რომლის მიხედვითაც, წინა თავმჯდომარე ქვეყნების მსგავსად, თავმჯდომარეობის წელს საქართველომ უნდა გამოიყენოს შესაძლებლობა და პასუხისმგებლობა იმისთვის, რომ წარმოადგინოს უფრო ამბიციური ვალდებულებები და პროცესი უფრო მაღალი სტანდარტების დაცვით წარმართოს. აღნიშნული რეკომენდაციის მიუხედავად, საქართველოს მთავრობის მიერ შემოთავაზებული ეროვნული სამოქმედო გეგმის სისუსტეს სწორედ ასეთი ვალდებულებების ნაკლებობა წარმოადგენს. OGP-ის თავმჯდომარეობა უნიკალური შესაძლებლობა იყო ღია მმართველობის სფეროში საქართველოს საერთაშორისო დონეზე წარმოჩენისათვის, რისთვისაც ქვეყანას შეეძლო განეხორციელებინა ისეთი რეფორმები, რომელებიც გახდებოდა მაგალითი პარტნიორობის მოქმედი და მომავალი წევრი სახელმწიფოებისთვის. სამწუხაროდ, IDFI-ის შეფასებით, საქართველოს აღმასრულებელმა ხელისუფლებამ სათანადოდ ვერ გამოიყენა ეს შესაძლებლობა და დასამტკიცებლად წარმოადგინა ისეთი სამოქმედო გეგმა, რომელიც არ შეესაბამება OGP-ის წამყვანი ქვეყნის მიმართ არსებულ მოლოდინს.

IDFI-იმ 2018-2019 წლების სამოქმედო გეგმისთვის საჯარო დაწესებულებებს წარუდგინა შვიდი სარეკომენდაციო ვალდებულება, რომლებიც სწორედ ზემოთ აღნიშნული პრინციპების გათვალისწინებით შეიმუშავა. დამოუკიდებელი ანტიკორუფციული სააგენტოს შექმნის გარდა, ეს ვალდებულებები მოიცავდა:

1. საზღვარგარეთ რეგისტრირებული კომპანიების ბენეფიციარი მესაკუთრეების რეესტრის შექმნას;

2. გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში მოქალაქეთა მონაწილეობის შესახებ საკანონმდებლო ჩარჩოს შემუშავებას;

3. ინფორმაციის პროაქტიული გამოქვეყნების არსებული სტანდარტის გაუმჯობესებას;

4. საჯარო მმართველობისა და ინოვაციების საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატის შექმნას;

5. მთავრობის სხდომების საჯაროობის უზრუნველყოფას, მათ შორის სხდომების პირდაპირი ტრანსლაციის გზით;

6. სახელმწიფო შესყიდვებისა და სახელმწიფო აუქციონის პროცესში „ბლოკჩეინ“ ტექნოლოგიების დანერგვას;

7. სახელმწიფო შესყიდვები გამჭვირვალობის ასამაღლებლად ქვეკონტრაქტორების შესახებ გამჭვირვალობის გაზრდა და სავალდებულოდ გამოსაქვეყნებელი ინფორმაციის ნუსხის გაფართოება.

სამწუხაროდ 2018-2019 წლების სამოქმედო გეგმის პროექტში ვერ მოხვდა IDFI-ის მიერ შეთავაზებული ვერც ერთი ვალდებულება.

სამოქმედო გეგმაში საყურადღებოა ისიც, რომ შინაარსობრივად განსაკუთრებით სუსტია საჯარო სექტორში კეთილსინდისიერების ამაღლების გამოწვევის თავი. ეს საკითხი განსაკუთრებით პრობლემურია იმის გათვალისწინებით, რომ OGP-ის საქართველოს თავმჯდომარეობის ხედვის დოკუმენტით გათვალისწინებული ერთ-ერთი სტრატეგიული მიმართულება გამჭვირვალეობის გაზრდა და კორუფციის წინაღმდეგ ბრძოლაა.

გარდა ამისა, საქართველო OGP-ის ანტიკორუფციული სამუშაო ჯგუფის წევრიც არის და თავმჯდომარეობის ხედვის დოკუმენტში აქცენტი სწორედ კორუფციის წინააღმდეგ ბრძოლის კუთხით გამოცდილების გაზიარებაზე და ამ სფეროს სხვადასხვა კომპონენტების მოწინავე პოზიციაზე წამოწევაზე არის გაკეთებული. საბოლოო ჯამში, შეიძლება ითქვას, რომ საქართველოს მთავრობის მიერ შემოთავაზებული ვალდებულებები ვერ პასუხობს იმ მოლოდინებს, რომელიც საქართველოს მიერ წარსადგენი სამოქმედო გეგმის მიმართ არსებობდა.

პასუხისმგებელი უწყებების მიერ შემოთავაზებული ვალდებულებები

2018-2019 წლების სამოქმედო გეგმის ბოლო სამუშაო ვერსიაში სულ შესულია 21 ვალდებულება, საიდანაც რვა ვალდებულება წარმოდგენილია ოზურგეთის, ზუგდიდის, ბათუმის, ახალციხის, ქუთაისის და დედოფლისწყაროს მუნიციპალიტეტების მიერ, ერთი ვალდებულება წარმოდგენილია საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ, ერთი ვალდებულება სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის მიერ, ერთი ვალდებულება სახელმწიფო შესყიდვების სააგენტოს მიერ, ხოლო დანარჩენი 10 ვალდებულება აღმასრულებელი ხელისუფლების სხვადასხვა სამინისტროების, საქვეუწყებო დაწესებულებებისა და საჯარო სამართლის იურიდიული პირების მიერ.

მიუხედავად იმისა, რომ სამოქმედო გეგმის ვალდებულებათა აბსოლუტური უმრავლესობა არ არის ამბიციური და მიზნად არ ისახავს მნიშვნელოვანი რეფორმის განხორციელებას, დოკუმენტში არსებობს კარგი მაგალითებიც. მაგალითად, IDFI პოზიტიურად აფასებს საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მიერ წარმოდგენილ ვალდებულებას, რომელიც სასამართლო გადაწყვეტილებების გამოქვეყნების ელექტრონული სისტემის შექმნას/გაუმჯობესებას ეხება, ვინაიდან აღნიშნული ვალდებულება მნიშვნელოვნად გააუმჯობესებს საქართველოში სასამართლო გადაწყვეტილებების ხელმისაწვდომობას, რაც ამჟამად დიდ გამოწვევას წარმოადგენს. IDFI ასევე დადებითად აფასებს სსიპ – სახელმწიფო ქონების ეროვნული სააგენტოს მიერ სახელმწიფოს წილობრივი მონაწილეობით შექმნილი საწარმოებისთვის კორპორაციული მართვის სახელმძღვანელოს შექმნის ვალდებულებას, რომელიც პასუხისმგებელ უწყებას IDFI-იმ და საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციამ ერთობლივად შესთავაზეს. თუმცა, როგორც ზემოთ იქნა აღნიშნული, OGP-ის სტანდარტებთან შესაბამისი ვალდებულებები არ ცვლის ზოგად სურათს სამოქმედო გეგმის ამბიციურობასთან დაკავშირებით და მთლიანობაში დოკუმენტის პირველადი ვერსია უარყოფითად შეიძლება შეფასდეს.

შემოთავაზებული სამოქმედო გეგმის ძირითადი ვალდებულებები იმეორებენ წინა სამოქმედო გეგმებში არსებული ვალდებულებების შინაარსს და ძირითადად არსებული სისტემის გაუმჯობესებას გულისხმობენ. მაგალითისათვის, ასეთ ვალდებულებად შეიძლება ჩაითვალოს იუსტიციის სახლში არსებული სერვისების შშმ პირთათვის ადაპტირება. მიუხედავად იმისა, რომ მოწყვლადი ჯგუფებისთვის სახელმწიფო სერვისების ხელმისაწვდომობის გაზრდა ცალსახად მნიშვნელოვანი ინიციატივაა, ვალდებულება არ ქმნის ისეთ მნიშვნელოვან სიახლეს, რომელიც ამბიციურ ვალდებულებად შეიძლება ჩაითვალოს. მსგავს ვალდებულებად ასევე შეიძლება ჩაითვალოს სახელმწიფო სერვისებზე ხელმისაწვდომობის გაზრდისათვის ერთიანი ავთენტიფიკაციის სისტემის დანერგვა, რომელიც საშუალებას მიცემს მოქალაქეებს ონლაინ სერვისებით სარგებლობისას გამოიყენონ ავთენტიფიკაციის ერთიანი სისტემა და უარი თქვან ყველა საჯარო დაწესებულების ვებგვერდზე ცალ-ცალკე რეგისტრაციაზე.

შეჯამების სახით შეიძლება ითქვას, რომ საქართველოს მთავრობის მიერ წარმოდგენილ OGP-ის სამოქმედო გეგმას აკლია ამბიციური და ინოვაციური ვალდებულებები, რომლებიც ღია მმართველობის დამკვიდრებისათვის მნიშვნელოვან წინ გადადგმულ ნაბიჯად შეფასდებოდა და გახდებოდა მაგალითი OGP-ის წევრი სახელმწიფოებისთვის.

საქართველოს პარლამენტმა საპარლამენტო ღიაობის რიგით მესამე სამოქმედო გეგმაზე მუშაობა დაასრულა

საქართველოს პარლამენტმა 2018-2019 წლების საპარლამენტო ღიაობის სამოქმედო გეგმის ვალდებულებების შემუშავება დაასრულა. ვალდებულებები მოიცავს: პარლამენტის მიერ 2030 წლის გაეროს მდგრადი განვითარების მიზნების დღის წესრიგის შესრულების ხელშეწყობასა და მონიტორინგს, მოქალაქეთა წინაშე ანგარიშვალდებულებისა გაზრდას, საპარლამენტო დემოკრატის შესახებ საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებას და მთავრობის საქმიანობის ღიაობასა და გამჭვირვალობაზე საპარლამენტო კონტროლის გაზრდას.

7 ივნისს, ღია მმართველობის მუდმივმოქმედმა საპარლამენტო საბჭომ და საბჭოსთან არსებულმა საკონსულტაციო ჯგუფმა რიგით მესამე სამოქმედო გეგმისათვის (2018-2019) შემუშავებული 7 ვალდებულება განიხილა. ღონისძიების ორგანიზატორი იყო საქართველოს პარლამენტი, ევროკავშირის (EU), გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) და ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI) მხარდაჭერით.

შეხვედრის მონაწილეებს მისასალმებელი სიტყვით მიმართეს ღია მმართველობის მუდმივმოქმედი საპარლამენტო საბჭოს თავმჯდომარემ – ირინა ფრუიძემ, საქართველოში ევროკავშირის დელეგაციისმმართველობის სექტორის კოორდინატორმა – სოფი ჰუე გერიშმა, UNDP დემოკრატიული მმართველობის ჯგუფის ხელმძღვანელმა – გიგი ბრეგაძემ და IDFI-ის აღმასრულებელმა დირექტორმა – გიორგი კლდიაშვილმა.

„წინა სამოქმედო გეგმების მსგავსად, მესამე გეგმა პარლამენტის წევრების, ადგილობრივი ხელისუფლების, სამოქალაქო საზოგადოებისა და ახალგაზრდების აქტიური ჩართულობის შედეგად, ერთობლივად შემუშავდა. ახალი სამოქმედო გეგმა მოიცავს შვიდ ამბიციურ ვალდებულებას, რომელთაგან თითოეული კი აერთიანებს მრავალ ამოცანას, რომელთა განხორციელებაც საქართველოს პარლამენტმა მომდევნო 2 წლის განმავლობაში უნდა უზრუნველყოს. როგორც ყოველთვის, სამოქმედო გეგმის მთავარ მიზანს საქართველოს პარლამენტის ღიაობისა და მოქალაქეების წინაშე ანგარიშვალდებულების ხელშეწყობა წარმოადგენს.“ – განაცხადა ღია მმართველობის მუდმივმოქმედი საპარლამენტო საბჭოს თავმჯდომარემ ირინა ფრუიძემ.

საქართველოში ევროკავშირის დელეგაციის მმართველობის სექტორის კოორდინატორმა სოფი ჰუე გერიშმა, კიდევ ერთხელ დაადასტურა, ევროკავშირის მხარდაჭერა საქართველოს პარლამენტის მიერ წარმომადგენლობითი უფლებამოსილების განხორციელებასა და მოქალაქეების წინაშე ღიაობის ხელშეწყობაში.

„საჯარო პოლიტიკის და კანონშემოქმედებით პროცესში მოქალაქეთა ჩართულობა ძალზედ მნიშვნელოვანია დემოკრატიული საზოგადოებისთვის. საკანონმდებლო პროცესების ღიაობა, პარლამენტის მიერ განხილულ კანონპროექტებთან დაკავშირებულ ინფორმაციაზე წვდომის გამარტივებით, ხელს უწყობს მოქალაქეების აქტიურ ჩართულობას პოლიტიკის შემუშავებაში და ასევე აძლევს მათ შესაძლებლობას გავლენა მოახდინონ საკანონმდებლო დღის წესრიგზე“ – განაცხადა სოფი ჰუე გერიშმა.

საპარლამენტო ღიაობის 2018-2019 წლების სამოქმედო გეგმისათვის შემოთავაზებული იდეები  შეგროვდა საქართველოს 7 ქალაქში – თელავი, რუსთავი, მარნეული, ახალციხე, ქუთაისი, ბათუმი, თბილისი – გამართული საჯარო კონსულტაციების დროს 2018 წლის მარტსა და აპრილში. ახალი სამოქმედო გეგმა ასევე მოიცავს ადგილობრივი მუნიციპალიტეტების, კერძო სექტორისა და ახალგაზრდების მიერ (კონკურსი – „შენი იდეა ღია პარლამენტისთვის“) წარმოდგენილ ვალდებულებებს.

საჯარო კონსულტაციები ორგანიზებული იყო საქართველოს პარლამენტის მიერ, ევროკავშირის, UNDP-სა და IDFI-ს მხარდაჭერით.

IDFI-ის რეკომენდაციები ღია მმართველობა საქართველოს 2018-2020 წლების სამოქმედო გეგმისთვის

„ღია მმართველობის პარტნიორობის“ საქართველოს თავმჯდომარეობის ფარგლებში, გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს იმ ვალდებულებებს, რომლებსაც ქვეყანა ეროვნული სამოქმედო გეგმით აიღებს.

წინა სამოქმედო გეგმებისგან განსხვავებით, თავმჯდომარეობის წელს შემუშავებული სამოქმედო გეგმა განსხვავებული, უფრო ამბიციური და ტრანსფორმაციული უნდა იყოს. ერთი მხრივ, მნიშვნელოვანია, რომ სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული ვალდებულებები მაგალითად იქნას გამოყენებული პარტნიორობის სხვა ქვეყნების მიერ, ხოლო, მეორე მხრივ, აუცილებელია, რომ სამოქმედო გეგმის ვალდებულებები ადგილობრივად ღია მმართველობის თვალსაზრისით მნიშვნელოვანი ეფექტის მომტანი იყოს.

ამ ორი მიზნის მისაღწევად, „ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი“ (IDFI) წარმოადგენს ღია მმართველობის პარტნიორობის 2018-2020 წლების ეროვნული სამოქმედო გეგმის სარეკომენდაციო ვალდებულებებს.

იხილეთ IDFI-ის რეკომენდაციები აქ: https://bit.ly/2J25icT

 

ახალგაზრდების იდეები ღია პარლამენტისთის

ახალგაზრდული კონკურსის – „შენი იდეა ღია პარლამენტისთვის“ გამარჯვებულების ვინაობა ცნობილია. რუსუდან მგელაძე, კალენიკე ურიდია და შალვა დეკანოზიშვილი ის სამი ახალგაზრდაა, რომელთა იდეებიც პარლამენტის ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედმა საბჭომ ოფიციალურად მოიწონა და განიხილავს მესამე, 2018-2019 წლების ღია პარლამენტის სამოქმედო გეგმის შემუშავების პროცესში.

რუსუდან მგელაძის და კალენიკე ურიდიას იდეები ონლაინ პლებისციტს ეხება და მათი მიზანია ინოვაციებისა და ტექნოლოგიების გამოყენებით საზოგადოების ჩართულობის გაზრდა საკანონმდებლო საქმიანობაში.

„ძალიან ბევრი ვიფიქრე იმის შესახებ, თუ რა იქნებოდა მნიშვნელოვანი და რეალური შედეგის მომტანი ჩვენი საზოგადოებისთვის. რადგან ტექნოლოგიების ეპოქაში ვცხოვრობთ, გადავწყვიტე, რომ აქცენტი ამ მიმართულებით განვითარებაზე გამეკეთებინა. ჩემი იდეაა პარლამენტის ონლაინ აპლიკაციას დაემატოს კანონპროექტზე კომენტარების დატოვების, საზოგადოების გამოკითხვის და ხმის მიცემის ფუნქცია,“ – ამბობს კალენიკე ურიდია, რომელიც 31-ე საჯარო სკოლის მე-11 კლასის მოსწავლეა.

„ზოგადად, პლებისციტი აპრობირებული მეთოდია მსოფლიოს მასშტაბით და ვფიქრობ, ეს უნიკალური შესაძლებლობაა ჩვენი საზოგადოებისთვის, რომ უკეთ გაეცნოს და გამოხატოს საკუთარი აზრი მისაღებ კანონპროექტებთან დაკავშირებით,“ – ამბობს გრიგოლ რობაქიძის სახელობის უნივერსიტეტის საჯარო მმართველობისა და პოლიტიკის სკოლის მე-2 კურსის სტუდენტი რუსუდან მგელაძე.

პარლამენტის ვებგვერდის მობილური აპლიკაციის დახვეწას ეხება კონკურსის მესამე გამარჯვებულის, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მე-4 კურსის სამართლის ფაკულტეტის სტუდენტის შალვა დეკანოზიშვილის იდეა. მისი აზრით, „კარგი იქნება, რომ მობილურ აპლიკაცია – GეოPარლიამენტ-ს დაემატოს შეტყობინების დატოვების ფუნქცია და ასევე მასში მოცემული ინფორმაცია ხელმისაწვდომი გახდეს რამდენიმე ენაზე, მათ შორის საქართველოს ტერიტორიაზე ეროვნული უმცირესობების მოთხოვნილებათა გათვალისწინებით.“

„ასევე, ვფიქრობ კარგი იქნება, რომ აპლიკაციის მეშვეობით მოქალაქეს ჰქონდეს საშუალება დაუკავშირდეს თავის მაჟორიტარ დეპუტატს საკანონმდებლო ორგანოში, რისთვისაც საჭიროა აპლიკაციას ჰქონდეს ანგარიშის შექმნის ფუნქცია და მომხმარებელთა იურიდიული მისამართის მიხედვით დანაწილება.“ – ამბობს შალვა დეკანოზიშვილი.

„ღია მმართველობა გადამწყვეტი და მნიშვნელოვანია დემოკრატიული სახელმწიფოსთვის, ის ითვალისწინებს საზოგადოების მაქსიმალურ მონაწილეობას ქვეყნის მმართველობის სისტემაში. სწორედ ამიტომ ვფიქრობ, რომ ახალგაზრდების, როგორც ჩვენი საზოგადოების უმნიშვნელოვანესი ნაწილის, ჩართულობა ღია მმართველობის განვითარების პროცესებში არის ძალზედ მნიშვნელოვანი. ამ კონკურსმა ახალგაზრდებს მისცა შესაძლებლობა ეფიქრათ და გაეზიარებინათ მათი იდეები იმის შესახებ, თუ რა სჭირდება საქართველოს პარლამენტს იმისთვის, რომ გახდეს უფრო ღია საზოგადოებისთვის,“ – აღნიშნა IDFI-ის პროგრამების დირექტორმა ლევან ავალიშვილმა.

ახალგაზრდებმა უკვე წარუდგინეს „ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედ საპარლამენტო საბჭოსა“ და საბჭოსთან არსებულ საკონსულტაციო ჯგუფის წევრებს საკუთარი იდეები. ამას გარდა, იდეის ავტორებს შესაძლებლობა ექნებათ დაესწრონ 17-19 ივლისს თბილისში გამართულ ღია მმართველობის პარტნიორობის გლობალურ სამიტს, რომელსაც 70 ქვეყნის 3000-ზე მეტი წარმომადგენელი დაესწრება.

ახალგაზრდული კონკურსი „შენი იდეა ღია პარლამენტისთვის“ ჩატარდა საქართველოს პარლამენტის მიერ, ევროკავშირის (EU), გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) და ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI) დახმარებით. მისი მიზანი იყო ღია პარლამენტის შესახებ ახალგაზრდების ცნობიერების ამაღლება და 2018-2019 წლების სამოქმედო გეგმისთვის მათ მიერ მოფიქრებული და შერჩეული ვალდებულებების წარდგენა.

მოქალაქეთა ჩართულობა საპარლამენტო ღიაობაში: დასრულდა 2018-2019 წლების სამოქმედო გეგმის შემუშავების საინფორმაციო კამპანია

2018 წლის მარტსა და აპრილში, საქართველოს 6 ქალაქში ჩატარდა საინფორმაციო კამპანია რომელიც ეხებოდა საპარლამენტო ღიაობასა და ღია პარლამენტის სამოქმედო გეგმის ფარგლებში შესრულებულ ვალდებულებებს. კამპანია ასევე ისახავდა მიზნად შემდეგი, მესამე სამოქმედო გეგმისთვის ახალი იდეები შეგროვებას.

საინფორმაციო კამპანია ჩატარდა საქართველოს პარლამენტის მიერ ევროკავშირის, გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) და ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტის (IDFI) მხარდაჭერით. კამპანიის ფარგლებში შეხვედრები ჩატარდა თელავში, რუსთავში, მარნეულში, ახალციხეში, ქუთაისსა და თბილისში. ღონისძიებას 300-ზე მეტი მონაწილე ესწრებოდა, რომელთა შორის იყვნენ: ახალგაზრდები, ადგილობრივი ხელისუფლების, სამოქალაქო საზოგადოების, აკადემიური წრეების, კერძო სექტორის და მედიის წარმომადგენლები.

შეხვედრებზე მთავარი მომხსენებლები იყვნენ: ირინა ფრუიძე, ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედი საპარლამენტო საბჭოს თავმჯდომარე; გიორგი კლდიაშვილი და ლევან ავალიშვილი ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტიდან (IDFI); გუგული მაღრაძე, პარლამენტის წევრი; კახაბერ კუჭავა, გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების საპარლამენტო კომიტეტის თავმჯდომარე.

„წინა წლების მსგავსად, ჩვენ ვქმნით ღია პარლამენტის სამოქმედო გეგმას, რომელშიც შედის ინოვაციური, მოქალაქეზე ორიენტირებული რეფორმების განხორციელებისკენ მიმართული ხელშესახები და გაზომვადი ვალდებულებები. ამ თვალსაზრისით, ევროკავშირის მიერ მხარდაჭერილი საინფორმაციო კამპანია უმნიშვნელოვანესი იყო, რათა შეგვეგროვებინა და გაგვეთვალისწინებინა მოქალაქეებისგან წამოსული იდეები“, – აღნიშნა ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედი საპარლამენტო საბჭოს თავმჯდომარემ ირინა ფრუიძემ.

მოქალაქეების მიერ შემოთავაზებულ იდეებს შორის იყო: ახალგაზრდების ცნობიერების ამაღლება პარლამენტის საქმიანობის შესახებ; დიალოგის გაღრმავება პარლამენტსა და კერძო სექტორს, მედიას შორის; ლობიზმისა და კერძო-საჯარო პარტნიორობების შესახებ კანონის განახლება; საქართველოს პარლამენტში ინოვაციების საბჭოს შექმნა და სხვა. შეხვედრის მონაწილეებმა აღნიშნეს მსგავსი შეხვედრების მნიშვნელობა, როგორც შესაძლებლობა, გაეცნონ საკანონმდებლო პროცესებს და გაუზიარონ პარლამენტს საკუთარი იდეები.

„საზოგადოებრივი ჩართულობა, დიალოგი მთავრობა-პარლამენტსა და სამოქალაქო საზოგადოებას შორის „ღია მმართველობის პარტნიორობის“ (OGP) ქვაკუთხედია. სწორედ ამიტომა არის კონსულტაციები ასეთი მნიშვნელოვანი OGP-ის სამოქმედო გეგმის შემუშავების პროცესში. ერთობლივ მუშაობაზე დამყარებული პროცესი შედეგად უფრო ეფექტურ პოლიტიკასა და კანონებს იძლევა.“ – აღნიშნა გიორგი კლდიაშვილმა.

მოქალაქეების იდეები, ისევე როგორც ღია მმართველობის საპარლამენტო საბჭოსა და მასთან არსებული საკონსულტაციო ჯგუფის მიერ შემუშავებული 35 ვალდებულება, ბორჯომში გამართული ორდღიანი შეხვედრის საგანი იყო (13-24 აპრილი, 2018 წ.).

თამარ ზოდელავა, GIZ-ის საპარლამენტო პროექტის მენეჯერი – „სხვა სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციების მსგავსად, GIZ-მაც წარადგინა მნიშვნელოვანი ინიციატივები, მათ შორის მოქალაქეთა ჩართულობის საინფორმაციო ცენტრის შექმნა, და სექტორული სტრატეგიებისა და სამოქმედო გეგმები ზედამხედველობის მიზნით ანგარიშგების ფორმების შექმნა, რაც ხელს შეუწყობს ქვეყანაში ერთიანი პოლიტიკის დაგეგმვის ჩარჩოს ჩამოყალიბებას.“

„ჩვენი ინიციატივებია: ღია მმართველობის საპარლამენტო საბჭოს საქმიანობისა და მიღწევების შესახებ საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება კომუნიკაციის სტრატეგიისა და სამოქმედო გეგმის შემუშავების გზით; პარლამენტის საქმიანობასთან დაკავშირებულ ტერმინთა ლექსიკონის შექმნა და მისი პარლამენტის ვებგვერდზე გამოქვეყნება, რაც დაეხმარება მოქალაქეებს უკეთ გაიგონ პროცედურები; და მაჟორიტარების მოქალაქეებთან სავალდებულო შეხვედრების შემოღება“, – აღნიშნა საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის იურისტმა  ნინო ცუხიშვილმა.

2017 წლის ღია პარლამენტის სამოქმედო გეგმაში შევამალი 24 ვალდებულებიდან საქართველოს პარლამენტმა სრულად 13 ხოლო ნაწილობრივ 11 ვალდებულება შეასრულა. ღია მმართველობის საბჭო და მისი საკონსულტაციო ჯგუფი კიდევ გამართავენ შეხვედრებს 2018-2019 წლების სამოქმედო გეგმის დასამთავრებლად. ახალი გეგმის პრეზენტაცია 17-19 ივლისს, თბილისში, OGP-ის მე-5 გლობალურ სამიტზე გაიმართება.

 

პარლამენტის და კერძო სექტორის წარმომადგენლებმა ღია პარლამენტის ახალ სამოქმედო გეგმაზე იმსჯელეს

ბიზნეს სექტორის 60 წარმომადგენელი შეხვდა საქართველოს პარლამენტის წევრებს 2018 წლის 2 აპრილს ღია პარლამენტის 2018-2019 წლების სამოქმედო გეგმის თაობაზე რეკომენდაციებისა და მოსაზრებების წარსადგენად. შეხვედრა გაიმართა საქართველოს პარლამენტის ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედი საბჭოს ინიციატივით, ევროკავშირისა (EU) და გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) ხელშეწყობით, ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტთან (IDFI) თანამშრომლობით.

„საქართველომ მნიშვნელოვან შედეგებს მიაღწია საკანონმდებლო ღიაობის სფეროში. საზოგადოების ფართო წრეებთან, მათ შორის ბიზნეს სექტორთან, თანამშრომლობა საკვანძო საკითხია ეფექტიანი სამოქმედო გეგმის შემუშავებაში, რომლითაც ჩვენ მომავალი ორი წლის მანძილზე ვიხელმძღვანელებთ“, – განაცხადა ირინა ფრუიძემ, პარლამენტის ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედი საბჭოს თავმჯდომარემ.

კახა კუჭავამ, საქართველოს პარლამენტის გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების კომიტეტის თავმჯდომარემ, აღნიშნა ბიზნესის როლი ახალი ტექნოლოგიებისა და ინოვაციების დანერგვაში, რომელიც საპარლამენტო ღიაობას შეუწყობს ხელს.

შეხვედრის მონაწილეებმა ასევე განიხილეს საქართველოს მიღწევები საპარლამენტო ღიაობის საკითხებში 2015 წლიდან დღემდე და 2018-2019 წლების სამოქმედო გეგმაში აღწერილი გამოწვევები.

“ევროკავშირი მხარს უჭერს საქართველოს პარლამენტს ბიზნესთან სადისკუსიო სივრცის შექმნის საქმეში. ეს პროცესი დადებით შედეგებს მოუტანს როგორც საკანონმდებლო ხელისუფლებას, ასევე კერძო სექტორს, იმის გათვალისწინებით, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია პარლამენტის როლი საინვესტიციო კლიმატისა და ბიზნეს გარემოს განვითარებაში,“ – განაცხადა სოფი ჰუეტ გერიშმა, საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობის მმართველობის სექტორის კოორდინატორმა.

პარლამენტის წევრები გაეცნენ საპარლამენტო ღიაობასთან დაკავშირებულ წინადადებებსა და მოსაზრებებს, რომელიც საქართველოს რვა ქალაქში – თელავში, რუსთავში, მარნეულში, ქუთაისში, ზუგდიდში, ბათუმსა და თბილისში ჩატარებული საჯარო კონსულტაციების დროს გამოვლინდა. საინფორმაციო კამპანია ჩატარდა 2018 წლის მარტში ევროკავშირის (EU), UNDP-სა და IDFI-ის ხელშეწყობით. ლევან ავალიშვილმა, IDFI-ის პროგრამების დირექტორმა, შეაჯამა საჯარო კონსულტაციების შედეგები და სიტყვა მისცა ბიზნეს სექტორის წარმომადგენლებს დამატებითი რეკომენდაციებისა და მოსაზრებების წარსადგენად.

გიგი ბრეგაძემ, UNDP-ის დემოკრატიული მმართველობის მიმართულების ხელმძღვანელმა საქართველოში, ხაზი გაუსვა თანამშრომლობისა და პარტნიორობის მნიშვნელობას საკანონმდებლო ღიაობის მისაღწევად.

„ღია მმართველობა მოქალაქეებისა და პოლიტიკის შემოქმედთა დაკავშირების ქმედითი საშუალებაა, რომელიც ამ მიზნის მისაღწევად სხვადასხვა პლატფორმასა და რესურსს მიმართავს. მთავრობას, პარლამენტს, ადგილობრივ ხელისუფლებას, არასამთავრობო და კერძო სექტორს, აკადემიურ წრეებსა და სხვა დაინტერესებულ მხარეებს – ყველას თავისი წვლილი შეაქვს ანგარიშვალდებული და გამჭვირვალე მმართველობის დამკვიდრებაში“, – განაცხადა გიგი ბრეგაძემ.

ღია პარლამენტი ღია მმართველობის პარტნიორობის (OGP) ნაწილია, რომელიც მსოფლიოს 75 ქვეყანას აერთიანებს. მიმდინარე წელს საქართველო OGP-ის თავმჯდომარე ქვეყნის როლს ასრულებს და 2018 წლის ივლისში OGP-ის მეხუთე ყოველწლიურ სამიტს უმასპინძლებს. ევროკავშირი (EU) და გაეროს განვითარების პროგრამა (UNDP) ხელს უწყობენ ღია პარლამენტის განვითარებას მათი უფრო ფართო ინიციატივის ფარგლებში, რომელიც საქართველოში საპარლამენტო დემოკრატიის გამტკიცებას ემსახურება.

საქართველო საკანონმდებლო ღიაობას ზრდის

საქართველოს პარლამენტმა 2017 წლის ღია პარლამენტის სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული 24 ვალდებულებიდან 13 სრულად, ხოლო 11 კი ნაწილობრივ შეასრულა. 2017 წლის მიღწევებს შორისაა პარლამენტის წევრების ეთიკის კოდექსის ინიცირება და ელექტრონული პეტიციების სისტემის ამოქმედება. ღია პარლამენტის ვალდებულებების შესრულება 2018 წელს გაგრძელდება.

ღია პარლამენტის 2017 წლის სამოქმედო გეგმის განხილვა 5 თებერვალს გამართულ შეხვედრაზე შედგა. ღონისძიების ორგანიზატორი იყო საქართველოს პარლამენტი, ევროკავშირისა (EU) და გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) მხარდაჭერით და ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტთან (IDFI) თანამშრომლობით.

შეხვედრაში მონაწილეობა მიიღეს საქართველოს პარლამენტის წევრებმა, მთავრობის, სამოქალაქო საზოგადოებისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლებმა.

შეხვედრის მონაწილეებს გახნითი სიტყვით მიმართეს ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედი საპარლამენტო საბჭოს თავმჯდომარემ ირინა ფრუიძემ; საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობის მმართველობის სექტორის კოორდინატორმა სოფი ჰუე გერიშიმ; და გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) დემოკრატიული მმართველობის მიმართულების ხელმძღვანელმა საქართველოში გიგი ბრეგაძემ.

ღია პარლამენტის სამოქმედო გეგმის 2017 წლის შედეგები წარადგინა ირინა ფრუიძემ. მან აღნიშნა, რომ ანგარიშვალდებულება და მოქალაქეთა მონაწილეობა 2018 წლის ღია პარლამენტის საქმიანობის პრიორიტეტი გახდება.

„გასულ წელს მნიშვნელოვან შედეგებს მივაღწიეთ პარლამენტის მუშაობის გამჭვირვალობისა და ღიაობის მიმართულებით. 2018 წელს, ჩვენი პრიორიტეტი იქნება მოქალაქეთა ჩართულობის გაზრდა და ინფორმაციის ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა. საქართველოს პარლამენტის ახალი ვებგვერდი, რომელიც მიმდინარე წლის ბოლოს ამოქმედდება, ინოვაციური შესაძლებლობებს მისცემს მოქალაქეებს ინფორმაციის მარტივად მოძიებისათვის და საკანონმდებლო პროცესში მონაწილეობის მისაღებად“, – განაცხადა ირინა ფრუიძემ.

სოფი ჰუე გერიშიმ, საქართველოში ევროკავშირის წარმომადგენლობის მმართველობის სექტორის კოორდინატორმა, ხაზი გაუსვა სამოქალაქო საზოგადოების მონიტორინგისა და ზედამხედველობის როლს საკანონმდებლო ღიაობის გაზრდის პროცესში.

„ღია პარლამენტი აძლიერებს ხელისუფლების ანგარიშვალდებულებასა და გამჭვირვალობას. იგი ასევე დამატებით შესაძლებლობებს ქმნის სამოქალაქო საზოგადოებასთან, კერძო სექტორსა და მოქალაქეებთან თანამშრომლობისათვის“, – განაცხადა ჰუე გერიშიმ.

ღია პარლამენტი ღია მმართველობის პარტნიორობის (OGP) ნაწილია, რომელიც მსოფლიოს 70-ზე მეტ ქვეყანას აერთიანებს. მიმდინარე წელს საქართველო OGP-ის თავმჯდომარე ქვეყნის როლს ასრულებს და 2018 წლის ივლისში OGP-ის მეხუთე ყოველწლიურ სამიტს უმასპინძლებს.

ქეთევან ცანავამ, იუსტიციის სამინისტროს წარმომადგენელმა და საქართველოს ღია მმართველობის კოორდინატორმა, გააცნო შეხვედრის მონაწილეებს საქართველოს მიღწევები OGP-ის ვალდებულებების შესრულების პროცესში და გლობალური სამიტისათვის მზადებაზე ისაუბრა.

ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედი საპარლამენტო საბჭოსა და საბჭოსთან არსებული საკონსულტაციო ჯგუფის შეხვედრა

2017 წლის 2 აგვისტოს, თბილისში ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედი საპარლამენტო საბჭოსა და საბჭოსთან არსებული საკონსულტაციო ჯგუფის შეხვედრა გაიმართა. შეხვედრის მიზანი „საქართველოს საპარლამენტო ღიაობის 2017-2018 წლების სამოქმედო გეგმით“ განსაზღვრული ვალდებულებების შესრულებისთვის ახალი ვადების განსაზღვრა და დამტკიცება იყო.

ამასთან, „ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა“ (IDFI) წარმოადგინა „საჯარო ინფორმაციის პროაქტიულად გამოქვეყნების წესისა და საჯარო ინფორმაციის ელექტრონული ფორმით მოთხოვნის სტანდარტის დამტკიცების შესახებ“ საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარის ბრძანებაში შესატანი ცვლილებების პროექტი, რომელიც სამოქალაქო საზოგადოების და „გაეროს განვითარების პროგრამის“ (UNDP) წარმომადგენლებთან თანამშრომლობით იქნა შემუშავებული.

შეხვედრას ესწრებოდნენ საქართველოს პარლამენტის წარმომადგენლები:

– ირინა ფრუიძე – ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედი საპარლამენტო საბჭოს თავმჯდომარე;

– ეკა ბესელია – პარლამენტის იურიდიულ საკითხთა კომიტეტის თავმჯდომარე; და

– კახაბერ კუჭავა, პარლამენტის გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების კომიტეტის თავმჯდომარე.

შეხვედრაში ასევე მონაწილეობდნენ სამოქალაქო საზოგადოების და საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლები:

– გაეროს განვითარების პროგრამა (UNDP);

– ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია (GYLA);

– GIZ საქართველო;

– ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (IDFI); და

– საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველო (TI).

საქართველოს საპარლამენტო ღიაობის 2017-2018 წლების სამოქმედო გეგმის შესრულების ვადების შეცვლა განპირობებულია „ღია მმართველობის პარტნიორობის“ (OGP) მოთხოვნით, რათა მოხდეს საპარლამენტო ღიაობიდან გამომდინარე ვალდებულებების საქართველოს ეროვნულ გეგმაში ასახვა და შემდგომ პარლამენტის მიერ საქართველოს მთავორბის მიერ OGP-ის ფარგლებში განხორციელებული საქმიანობის ზედამხედველობა.

ირინა ფრუიძის განცხადებით, პარლამენტის საქართველოს ღია მმართველობის ნაწილად აღიარების მიზნით, აუცილებელია საპარლამენტო ღიაობის სამოქმედო გეგმისა და ქვეყნის ეროვნული გეგმის გაერთიანება. მისი თქმით, იმის გამო, რომ საპარლამენტო ღიაობით განსაზღვრული ვალდებულებების შესრულების ვადები არ ემთხვევა ეროვნული გეგმით გათვალისწინებული ვალდებულებების შესრულების ვადებს, აუცილებელია საპარლამენტო ღიაობის სამოქმედო გეგმის გაყოფა, რათა ვალდებულებების ნაწილი 2017 წელს, ხოლო ნაწილი 2018 წელს შესრულდეს.

ამასთან, შეხვედრაზე შეკრებილები შეთანხმდნენ, რომ 2018 წლის დასაწყისში მომზადდება საპარლამენტო ღიაობის 2018-2019 წლების სამოქმედო გეგმა, რომელშიც გაერთიანდება, როგორც 2017-2018 წლების სამოქმედო გეგმით განსაზღვრული, ისე ახალი ვალდებულებები, რომელთა შემუშავებაზე საბჭო და მისი საკონსულტაციო ჯგუფი ერთობლივად იმუშავებენ.

2018 წელს შემდეგი ვალდებულებების შესრულება იგეგმება:

– პეტიციის წარდგენის ელექტრონული სისტემის პლატფორმის შექმნა და ტესტირება, აგრეთვე პლატფორმის ამოქმედება;

– პარლამენტის ვებგვერდზე საკანონმდებლო ინიციატივაზე ელექტრონულად ხელმოწერის მექანიზმის შექმნა;

– კანონშემოქმედებით პროცესში საჯარო კონსულტაციების ჩატარების წესისა და ფორმების მიღება;

– საქართველოს პარლამენტის ვებგვერდზე მოქალაქეების მიერ დაფიქსირებულ კომენტარებზე უკუგების მექანიზმის პრაქტიკაში ამოქმედება;

– საქართველოს პარლამენტის მიერ შშმ პირებისთვის მომსახურების მიწოდების პილოტირება;

– შშმ პირებისთვის საქართველოს პარლამენტში ხელმისაწვდომი სერვისების შესახებ ცნობიერების ამაღლება;

– ღია მმართველობის პარტნიორობის შესახებ (OGP) ცნობიერების ამაღლება;

– „საზოგადოებრივი ორგანიზაციების განვითარების სახელმწიფო კონცეფციის“ განხილვა და დამტკიცება პარლამენტის მიერ;

– პარლამენტის ყოველწლიური სტატისტიკური ინფორმაციის მომზადება და პარლამენტის ვებგვერდზე გამოქვეყნება;

– კანონპრეოქტის პირველად ტექსტში განხილვის შედეგად შეტანილი ცვლილებების ხილვად ფორმატში ასახვა და ვებგვერდზე გამოქვეყნება;

– პარლამენტის თვითშეფასების ინსტრუმენტის შემუშავება და შესაბამისი ცვლილებების პარლამენტის რეგლამენტში შეტანა;

– პარლამენტის თვითშეფასების ინსტრუმენტის დანერგვა;

– 10 დეკემბრის ანგარიშების ელექტრონულად წარდგენისა და მონიტორინგის სისტემის კონცეფციის ტექნიკური დავალების შემუშავება და ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფა პარლამენტის ვებგვერდზე;

– პარლამენტის არსებული კენჭისყრის შედეგების ვებპორტალის დახვეწა;

– პარლამენტის ვებგვერდის განახლებული სტრუქტურის შემუშავება;

– პარლამენტის ახალი ვებგვერდის მაკეტის შექმნა;

– პარლამენტის ვებგვერდის მართვის ერთიანი სისტემის შემუშავება.

ამ ვალდებულებების შესრულების ახალი ვადები იხილეთ ბმულზე.

IDFI-ის მიერ წარმოდგენილი პარლამენტის თავმჯდომარის ბრძანებაში შესატანი ცვლილებების პროექტი მიზნად ისახავს საპარლამენტო ღიაობის 2017-2018 წლების სამოქმედო გეგმით განსაზღვრული ორი ვალდებულების შესრულებას: ვალდებულება 2.1 („პარლამენტის ვებ-გვერდზე პროაქტიულად გამოსაქვეყნებელი საჯარო ინფორმაციის ნუსხის გაფართოება“) და ვალდებულება 2.4 („საქართველოს პარლამენტის მიერ ანგარიშის მოსმენისა და საქართველოს პარლამენტის მიერ ასარჩევი პირების საკომიტეტო მოსმენების თაობაზე ინფორმაციის ვებგვერდზე დროულად განთავსება, შესაბამისი კომიტეტის სხდომის ვიდეო ოქმის მომზადება და გამოქვეყნება“). შეხვედრაზე შეკრებილებმა განიხილეს ბრძანებაში შესატანი ცვლილების პროექტი და შეთანხმდნენ, რომ იგი საქართველოს პარლამენტის სამუშაო ჯგუფის ფარგლებში დაიხვეწება.
2017-2018 წლების სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული ვალდებულებების შესრულების მიზნით, ასევე შექმნილია საქართველოს პარლამენტის წევრებისგან და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებისგან დაკომპლექტებული ღია მმართველობის პარტნიორობის სამუშაო ჯგუფები, რომლებიც დარგობრივად მუშაობენ სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული ვალდებულებების შესრულებისთვის საჭირო საკანონმდებლო ცვლილებების შემუშავებაზე. მაგალითისთვის, როგორც ირინა ფრუიძემ აღნიშნა, საქართველოს პარლამენტის ეთიკის კოდექსზე მომუშავე სამუშაო ჯგუფმა უკვე გამართა რამდენიმე შეხვედრა და ჩამოაყალიბა ეთიკის კოდექსის საბოლოო ვერსია, რომლის წარდგენა პარლამენტისთვის მიმდინარე წლის სექტემბერში იგეგმება.

შეხვედრაზე შეკრებილებმა ერთხმად დაუჭირეს მხარი მუდმივმოქმედ საპარლამენტო საბჭოსთან არსებულ საკონსულტაციო ჯგუფში საქართველოს სახალხო დამცველის აპარატის გაერთიანებას. საქართველოს სახალხო დამცველის საპარლამენტო მდივნის, ეკატერინე ფოფხაძის განცხადებით, სახალხო დამცველის აპარატი აქტიურად ჩაერთვება სამოქმედო გეგმის განხორციელების მიზნით შექმნილი სამუშაო ჯგუფების საქმიანობაში და ხელს შეუწყობს საქართველოში საპარლამენტო ღიაობის და OGP-ის პრინციპების დამკვიდრებას.

ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედი საპარლამენტო საბჭოსა და საბჭოსთან არსებული საკონსულტაციო ჯგუფის შეხვედრა გაიმართა პროექტის „საპარლამენტო დემოკრატიის სისტემის გაძლიერება საქართველოში“ ფარგლებში. ინიციატივა დაფინანსებულია ევროკავშირის მიერ და ხორციელდება გაეროს განვითარების პროგრამის (UNDP) მიერ IDFI-ისთან თანამშრომლობით.

საქართველოს პარლამენტმა ღია პარლამენტის სამოქმედო გეგმა დაამტკიცა

2017 წლის 16 მაისს, საქართველოს პარლამენტის ბიუროს სხდომაზე დამტკიცდა საქართველოს ღია პარლამენტის 2017-2018 წლების სამოქმედო გეგმა.

გეგმის მიზანია პარლამენტის საქმიანობის ანგარიშვალდებულების და გამჭვირვალობის გაზრდა და საკანონმდებლო პროცესებში მოსახლეობის მაქსიმალური ჩართულობის უზრუნველყოფა. სამოქმედო გეგმა ჯამში 25 ვალდებულებას მოიცავს, რომელთა განხორციელებას საქართველოს პარლამენტი 2017-2018 წლებში გეგმავს.

სამოქმედო გეგმის ვალდებულებები ერთობლივად შეიმუშავეს შემდეგი ორგანიზაციების წარმომადგენლებმა:
– საქართველოს პარლამენტი

– ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტი (IDFI)

– საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაცია (GYILA)

– საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველო (TIG)

– გაეროს განვითარების პროგრამა (UNDP)

– ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტი (NDI)

– სამოქალაქო საზოგადოების ინსტიტუტი (CSI)

– GIZ საქართველო

– ჯამპსტარტ საქართველო

– USAID დემოკრატიული მმართველობის ინიციატივა (GGI).

 
გეგმაში შესული ყველა ვალდებულება ღია მმართველობის ფუძემდებლური პრინციპებიდან გამომდინარეობს. ეს პრინციპებია: 1. მოქალაქეთა ჩართულობა, 2. ინფორმაციის ხელმისაწვდომობა, 3. პარლამენტის ანგარიშვალდებულება და საქმიანობის გამჭვირვალობა, და 4. ტექნოლოგიები და ინოვაციები. ამასთან, სამოქმედო გეგმაში გაერთიანებული ყველა ვალდებულება გაეროს მდგრადი განვითარების მიზნებსაც (Sustainable Development Goals) პასუხობს.

ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმ (IDFI) მოამზადა სპეციალური კვლევა, რომელშიც განხილულია ღია პარლამენტის სამოქმედო გეგმაში შესული ვალდებულებების კავშირი მდგრადი განვითარების მიზნებთან.

განსაკუთრებულ აღნიშვნას იმსახურებს სამოქმედო გეგმაში შესული შემდეგივალდებულებები:

ვალდებულება 1.1. – პეტიციის წარდგენის ელექტრონული სისტემის დანერგვა – ეს მნიშვნელოვნად შეუწყობს ხელს მოქალაქეთა ჩართულობას და საკანონმდებლო ხელისუფლებისადმი საზოგადოებრივი ნდობის გაზრდას. პარლამენტი ასევე გეგმავს პეტიციების განხილვის წესისა და ფორმატის დახვეწას საუკეთესო საერთაშორისო სტანდარტების გათვალისწინებით.

ვალდებულება 2.3. – მაჟორიტარი დეპუტატების საქმიანობის შესახებ ინფორმაციის გამოქვეყნება პარლამენტის ვებგვერდზე – ვებგვერდ http://www.parliament.ge-ზე არ მოიპოვება სრული ინფორმაცია მაჟორიტარი დეპუტატების საქმიანობის შესახებ, მაგალითად, ბიუროს მისამართი მათ საარჩევნო ოლქში. ვალდებულების მიზანია ინფორმაციის გასაჯაროება, რათა ამომრჩეველს გაუადვილდეს დეპუტატებთან დაკავშირება და მათთან შეხვედრის ორგანიზება.

ვალდებულება 2.5. – პარლამენტის კომიტეტების მიერ სამოქმედო გეგმების მომზადება და გასაჯაროება – ამ ვალდებულების განხორციელების შედეგად, პარლამენტის კომიტეტებს დაევალებათ ერთი ან ორ წლიანი სამოქმედო გეგმების მომზადება და გასაჯაროება ყოველი წლის/საგაზაფხულო სესიის დასაწყისში. ეს ყველა დაინტერესებულ მხარეს მისცემს შესაძლებლობას, დროულად იყოს ინფორმირებული დაგეგმილი საკანონმდებლო პროცესების შესახებ.

ვალდებულება 4.2. – საჯარო ინფორმაციის ანგარიშების (ე.წ. „10 დეკემბრის ანგარიშების“) მონიტორინგის სისტემის შემუშავება – პარლამენტი საჯარო დაწესებულებებიდან იღებს ყოველწლიურ ანგარიშებს ინფორმაციის თავისუფლების მდგომარეობის შესახებ, თუმცა კანონმდებლობა არ ადგენს ამ ანგარიშების განხილვის კონკრეტულ პროცედურას, რის გამოც ანგარიშების წარდგენას მხოლოდ ფორმალური ხასიათი აქვს. ვალდებულების ფარგლებში პარლამენტის რეგლამენტით განისაზღვრება საჯარო ინფორმაციის ანგარიშების განხილვის პროცედურა და რეაგირების ეფექტიანი მექანიზმები.

ვალდებულება 4.6. – მთავრობის მიერ ღია მმართველობის პარტნიორობის (OGP) ფარგლებში განხორციელებული საქმიანობის ზედამხედველობა – დღესდღეობით, საქართველოს პარლამენტი არ ზედამხედველობს საქართველოს მთავრობის საქმიანობას ღია მმართველობის პარტნიორობის ფარგლებში. ვალდებულება გულისხმობს პარლამენტის ზედამხედველობის ფუნქციის გაძლიერებას და ხელისუფლების სხვადასხვა შტოებს შორის კოორდინაციის გაუმჯობესებას OGP-ისთან დაკავშირებულ საკითხებში.

საქართველოს საპარლმანეტო ღიაობის 2017-2018 წლების სამოქმედო გეგმის შემუშავება და დამტკიცება ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედი საპარლამენტო საბჭოს და საბჭოსთან არსებული საკონსულტაციო ჯგუფის სამუშაო შეხვედრების და ხანგრძლივი მოლაპარაკებების შედეგია. გეგმის შემუშავების პროცესში ასევე გაიმართა საჯარო კონსულტაციები და გამოკითხვები. მაგალითისთვის, 2017 წლის 19 აპრილს, IDF-მ), სოციალურ ქსელ Fაცებოოკ-ის მეშვეობით, ღია პარლამენტის სამოქმედო გეგმასთან დაკავშირებით შემუშავებულ ახალ რეკომენდაციებზე გამოკითხვა ჩაატარა. გამოკითხვაში მონაწილე მოქალაქეებს შესაძლებლობა მიეცათ, მოენიშნათ მათთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი საკითხები ან/და კითხვარის ბოლოს დაეფიქსირებინათ მათი განსხვავებული მოსაზრება. გამოკითხვის შედეგების ნახვა ბმულზე გადასვლით არის შესაძლებელი.

საქართველოს ღია პარლამენტის 2017-2018 წლების სამოქმედო გეგმის შემუშავების სრული პროცესი (საჯარო კონსულტაციები, გამოკითხვები და სამუშაო შეხვედრები) მხარდაჭერილი იყო ევროკავშირის მიერ დაფინანსებული და გაეროს განვითარების პროგრამის მიერ IDFI-ისთან თანამშრომლობით განხორციელებული პროექტით – „საპარლამენტო დემოკრატიის სისტემის გაძლიერება საქართველოში“.

2017-2018 წლების სამოქმედო გეგმის შემუშავების მიზნით სულ სამი სამუშაო შეხვედრა ჩატარდა:

2017 წლის 18 იანვარს ჩატარებული შეხვედრა;

2017 წლის 14 მარტს ჩატარებული შეხვედრა;

2017 წლის 2 მაისს ჩატარებული შეხვედრა.

შეხვედრებში აქტიურ მონაწილეობას იღებდნენ ღია და გამჭვირვალე მმართველობის მუდმივმოქმედი საპარლამენტო საბჭოს და საბჭოსთან არსებული საკონსულტაციო ჯგუფის წევრები.

2017-2018 წლების სამოქმედო გეგმით გათვალისწინებული ვალდებულებების განხორციელების მიზნით, უახლოეს მომავალში, საქართველოს პარლამენტის წევრებისგან და სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებისგან დაკომპლექტებული ღია მმართველობის პარტნიორობის სამუშაო ჯგუფების შექმნა იგეგმება.

საქართველოს საპარლამენტო ღიაობის 2017-2018 წლების სამოქმედო გეგმა ღია მმართველობის პარტნიორობის ფარგლებში შემუშავებული რიგით მეორე გეგმაა. საქართველოს ღია პარლამენტის პირველი სამოქმედო გეგმა 2015 წლის 17 ივლის დამტკიცდა და 18 ვალდებულებას აერთიანებდა.

ღია მმართველობა საქართველოს 2016-2017 წლების სამოქმედო გეგმის შესამუშავებლად საჯარო კონსულტაციები გრძელდება

13 აპრილს ინფორმაციის თავისუფლების განვითარების ინსტიტუტმა (IDFI) მონაწილეობა მიიღო მარნეულში გამართულ ღია მმართველობის პარტნიორობის საჯარო კონსულტაციაში. შეხვედრაზე IDFI-ს წარმომადგენელმა თამარ ნადიბაიძემ მოქალაქეებს გააცნო IDFI-ს რეკომენდაციები ღია მმართველობის პარტნიორობის მესამე სამოქმედო გეგმისთვის (2016-2017).

 

შეხვედრის მონაწილეებმა ისაუბრეს მარნეულში არსებულ პრობლემებზე და მოსაზრებები გამოთქვეს ღია მმართველობა საქართველოს სამოქმედო გეგმაში გასათვალისწინებლად.